kozmik takvim ne demek?

Kozmik takvim, ünlü Amerikalı gökbilimci Carl Sagan'ın bir fikrinden doğmuştur. Takvim tek bir Dünya yılından oluşur, ancak bu zaman dilimine tüm evrenin kronolojisi (Sagan'a göre yaklaşık 14 milyar yıl) grafiksel olarak sıkıştırılır.

Bu kavram, Carl Sagan tarafından 1977 tarihli Cennetin Ejderleri adlı kitabı ve 1980 yapımı Cosmos adlı televizyon dizisiyle meşhur hale getirildi.¹ Sagan burada, mukayeseyi yüzey alanı açısından genişletmeye devam ediyor ve Kozmik Takvim'in bir futbol sahası büyüklüğüne ölçeklendirilmesi halinde "bütün insanlık tarihinin [onun] elinin büyüklüğünde bir alanı işgal edeceğini" anlatıyor.²

Görselleştirmede Büyük Patlama 1 Ocak başında gece yarısı gerçekleşti ve şu anki harita gece yarısından hemen önce 31 Aralık'ın sonunu gösteriyor.³ Bu ölçekte, kozmik saniyede 437,5 yıl, kozmik saatte 1,575 milyon yıl ve kozmik günde 37,8 milyon yıl vardır. Sonuç olarak evrenin yaşıyla karşılaştırıldığında insan uygarlığının toplam zamanının ne kadar küçük olduğu büyüleyici bir şekilde ortaya çıkıyor. Evrenin bu varsayımsal yılının sadece son saniyesinde (yani, tarihimizin son beş yüzyılında) insan bugün kullandığımız teknolojinin %99'unu geliştirdi.

Jeolojik zaman cetvelini ve Dünya'daki yaşamın tarihini görselleştirmek için kullanılan benzer bir örnek Jeolojik Takvim'dir.

Kozmoloji

Tarih	Milyar yıl önce	Olgu
1 Oca	13,8	Gece yarısından 14 dakika sonra yayılan kozmik arka plan radyasyonundan görüldüğü gibi Büyük Patlama
19 Oca	13,1	Bilinen en eski Gama Işını Patlaması
26 Oca	12,85	İlk gökadaların oluşması⁴
16 Mar	11	Samanyolu Gökadası oluştu
13 May	8,8	Samanyolu Gökadası'nın diski oluştu
2 Eyl	4,57	Güneş Sistemi'nin oluşması
6 Eyl	4,4	Dünyada bilinen en eski kayalar oluştu

Dünyadaki yaşamın evrimi

Tarih	Milyar yıl önce	Olgu
14 Eyl	4,1	Biyotik yaşamın bilinen ilk kalıntıları (Batı Avustralya'daki 4,1 milyar yıllık kayalarda keşfedildi).⁵⁶
21 Eyl	3,8	İlk Yaşam (Prokaryotlar)⁷⁸⁹
30 Eyl	3,4	Fotosentez
29 Eki	2,4	Atmosferin oksijenlenmesi
9 Kas	2	Karmaşık hücreler (Ökaryotlar)
5 Ara	0,8	İlk çok hücreli yaşam¹⁰
7 Ara	0,67	Basit yapılı hayvanlar
14 Ara	0,55	Eklem bacaklılar (böceklerin ataları, örümceğimsiler)
17 Ara	0,5	Balıklar ve Proto-amfibiler
20 Ara	0,45	Kara bitkileri; Ordovisyen-Silüryen yok oluşları
21 Ara	0,4	Böcekler ve tohumlar
22 Ara	0,36	Amfibiler; Geç Devoniyen kitlesel yok oluşu
23 Ara	0,3	Sürüngenler
24 Ara	0,25	Permiyen-Triyas yok oluşu; Tüm biyolojik familyaların %57'si ve tüm türlerin %83'ü yok olur
25 Ara	0,23	Dinozorlar
26 Ara	0,2	Memeliler; Triyas-Jura kitlesel yok oluşu
27 Ara	0,15	Kuşlar (kuş benzeri dinozorlar)
28 Ara	0,13	Çiçekler
30 Ara, 06:24	0,065	Kretase-Tersiyer yok oluşu, kuş benzeri olmayan dinozorlar yok olur¹¹

İnsan evrimi

Tarih / saat	Milyon yıl önce	Olgu
30 Ara	65	Primatlar
31 Ara, 06:05	15	İnsansılar
31 Ara, 14:24	12,3	İnsangiller
31 Ara, 22:24	2,5	İlkel insanlar ve Oldowan taş yontma aletleri
31 Ara, 23:44	0,4	Ateşin ilk insanlar tarafından kontrollü olarak kullanılması
31 Ara, 23:52	0,2	Anatomik olarak modern insanlar
31 Ara, 23:55	0,11	Son Buzul Dönemi'nin başlangıcı
31 Ara, 23:58	0,035	Tarih öncesi sanat (Heykel ve resim)
31 Ara, 23:59:32	0,012	Tarım

Tarihin başlangıcı

Tarih / saat	Bin yıl önce	Olgu
31 Ara, 23:59:33	12,0	Son Buzul Çağı'nın bitişi
31 Ara, 23:59:41	8,3	Doggerland'ın sular altında kalması
31 Ara, 23:59:46	6,0	Bakır Çağı (kalkolitik)
31 Ara, 23:59:47	5,5	Tunç Çağı; Proto-yazı; Stonehenge Cursus anıtının yapılışı
31 Ara, 23:59:48	5,0	Mısır'ın birinci hanedanı, Sümer'de Erken Hanedan Dönemi, İndus Vadisi Uygarlığının başlangıcı
31 Ara, 23:59:49	4,5	Alfabe, Akad İmparatorluğu, tekerlek
31 Ara, 23:59:51	4,0	Hammurabi Kanunları, Mısır Orta Krallığı
31 Ara, 23:59:52	3,5	Geç Tunç Çağı'ndan Erken Demir Çağı'na; Minos Patlaması
31 Ara, 23:59:53	3,0	Demir Çağı; Klasik Antik Çağ'ın başlangıcı
31 Ara, 23:59:54	2,5	Buda, Mahavira, Zerdüşt, Konfüçyüs, Ahameniş İmparatorluğu, Çin Hanedanı, Klasik Yunan, Asoka İmparatorluğu, Vedalar tamamlandı, Öklid geometrisi, Arşimet Fiziği, Roma Cumhuriyeti
31 Ara, 23:59:55	2,0	Ptolemaik astronomi, Roma İmparatorluğu, İsa, 0 sayısının icadı, Gupta İmparatorluğu
31 Ara, 23:59:56	1,5	Muhammed, Maya uygarlığı, Song Hanedanı, Bizans İmparatorluğu'nun yükselişi
31 Ara, 23:59:58	1,0	Moğol İmparatorluğu, Maratha İmparatorluğu, Haçlı Seferleri, Kristof Kolomb'un Amerika seferi, Avrupa'da Rönesans, Johann Sebastian Bach zamanına kadar klasik müzik
31 Ara, 23:59:59	0,5	Modern Tarih; günümüzden önceki son 437,5 yıl.